Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

11 grudnia 2019, 20:37

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

O życiu codziennym, sukcesach i problemach Polaków Berdiańska. Wywiad z prezesem Polskiego Kulturalno-Oświatowego Towarzystwa „Odrodzenie” w Berdiańsku prof. Lechem Sychomłynowem prowadzi Mikołaj Bondarew.

- Panie Prezesie Towarzystwo Polaków w Berdiańsku było założone ponad 26 lat temu. Co Pan uważa za najważniejsze osiągnięcia miejscowych Polaków za ćwierć stulecia?

- Przede wszystkim nam się udało opracować takie zasady funkcjonowania organizacji, które odpowiadają oczekiwaniom nie licznej, jak na mnie, gromady osób pochodzenia polskiego nad morzem Azowskim. Dlatego musieliśmy stworzyć odpowiednie struktury organizacyjne. W roku 2000 zostały powołane i zarejestrowane oddziały PKOT „Odrodzenie”: Związek Młodzieży Polskiej, Polonijne Koło Lekarzy, Związek Naukowców Polskich i Centrum Kultury Polskiej „Biesiada”.

Dzięki temu każda z tych struktur w ramach „Odrodzenia” jest samodzielną i ma szeroką autonomię, posiada własną wizję funkcjonowania i rozwoju, realizuje zatwierdzany program działalności, w razie potrzeby koryguje go, nawiązuje kontakty partnerskie z organizacjami i instytucjami na całym świecie.

- A starsze pokolenie?

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

- Zawsze dbaliśmy o tak zwaną ciągłość pokoleniową i robiliśmy wszystko, żeby osoby starsze, które często są nośnikami kultury polskiej i pamięci historycznej, jak najczęściej kontaktowały się z młodzieżą i przekazywali te resztki polskości, które jeszcze pozostały po latach represji i sowietyzacji. Dlatego organizujemy imprezy okolicznościowe, w których biorą udział Polacy wszystkich pokoleń. Także są zintegrowane spotkania Klubu Polszczyzny Mówionej i wiele innych imprez łączących wszystkich Polaków Berdiańska, które odbywają się w Domu Polskim, kupionym przez Stowarzyszenie Wspólnota Polska ze środków Senatu RP w 2001 roku.

Pomimo to jeszcze w roku 1995 „Odrodzenie” inicjowało reaktywację parafii katolickiej w naszym mieście i założyło Caritas-Spes-Berdiańsk.

- Jak wygląda system oświaty polskiej w Berdiańsku?

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

- Z tym też nie ma problemów. Od 2006 roku przy Uniwersytecie Zarządzania i Biznesu funkcjonuje Centrum Języka i Kultury Polskiej. Mamy do dyspozycji wyposażone pomieszczenia i sale wykładowe. W ramach Centrum naukę języka polskiego, kultury i historii pobiera ponad 60 członków „Odrodzenia” po 16 roku życia, czyli dorośli. Często wspólnie ze studentami tej Uczelni organizujemy spotkania i okrągłe stoły, co niewątpliwie sprzyja zacieraniu stereotypów i uświadomieniu wielokulturowości Ukrainy i szczególnie południowo-wschodnich jej regionów.

Dla najmłodszych Polaków miasta zajęcia są organizowane przez Ośrodek Nauki Języka Polskiego dla Dzieci Młodzieży.

Zajęcia prowadzą miejscowi nauczyciele, mające wykształcenie filologiczne i certyfikaty znajomości języka polskiego.

Nasi pedagodzy zdają sobie sprawę, że ucząc języka polskiego od zera, muszą także zadbać o kształtowanie i rozwój polskiej tożsamości swoich uczniów, dlatego są także zajęcia kultury, literatury, geografii i historii Polski.

- Dlaczego Pan mówi, że rok 2019 był wyjątkowym?

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

- Chodzi o ilość i jakość zorganizowanych w tym roku imprez kulturalno-oświatowych. Na samym początku 2019 roku zorganizowaliśmy cykl spotkań młodzieży szkolnej, nie tylko polskiego pochodzenia, dotyczących pojęcia ‘język ojczysty’. Głównym przesłaniem była teza, że język jest środkiem komunikacji, ale także i symbolem tożsamości narodowej, gwarancją zachowania kultury i dziedzictwa kraju ojczystego. Język jest dumą i klejnotem o który należy dbać. Mimo trudnych i tragicznych dziejów narodu, Polacy potrafili zachować swój język nawet podczas rozbiorów.

3 maja w Domu Polskim zebrały się najmłodsi Polacy, a następnie pod tablicą pamiątkową Marii Turzańskiej, urodzonej w Berdiańsku, odśpiewano hymn narodowy. Biało-czerwone flagi narodowe – jeden z najważniejszych atrybutów polskości, wyznaczający polską tożsamość – przypominały o obowiązkach wobec Ojczyzny i budziły uczucia patriotyczne. Przygotowany przez dzieciaków program artystyczny stał się uroczystym akordem obchodów świąt, który nawet wywołał łzy w oczach osób starszych, dla których polskość kiedyś była rzeczywistością i dalej pozostaje w sercach i umysłach.

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

8 maja miejscowi Polacy zorganizowali piknik w ogrodach Uniwersytetu Zarządzania i Biznesu, w których wzięli udział wszyscy chętni mieszkańcy miasta. Przy okazji odbyły się uroczystości zakończenia roku szkolnego oraz konkurs recytatorski polskiej poezji patriotycznej i koncert. Nie zabrakło polskich na uroczystościach majowych w Berdiańsku placków i pączków, które upiekły miejscowe Polki.

Członkowie Polonijnego Koła Lekarzy wzięli udział X Kongresie Polonii Medycznej połączonym z III Światowym Zjazdem Lekarzy Polskich, który od 29 maja do 1 czerwca odbył się w gościnnym Gdańsku.

Podczas 30. polskiej edycji Festiwalu Bukowińskie Spotkania i Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Wspólne dziedzictwo kulturowe i językowe” (19–22.06.2019 r., Jastrowie) członkowie Zarządu Głównego „Odrodzenia” wręczyli nagrody za promowanie dialogu międzykulturowego. W tym roku wyróżnienie przyznano prof. dr hab. Helenie Krasowskiej z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk za systematyczne i gruntowne badania regionów wielokulturowych i dyrektorowi Festiwalu Bukowińskie Spotkania, Doctor Honoris Causa Uniwersytetu Zarządzania i Biznesu w Berdiańsku Zbigniewowi Kowalskiemu za całokształt wieloletniej pracy na rzecz zachowania oraz promowanie tolerancji międzyetnicznej.

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

W sierpniu odbyła się szkoła letnia języka polskiego „Z językiem polskim na co dzień”. Pomimo tradycyjnych zajęć, prowadzonych na salach i w klasach, były organizowane liczne warsztaty i zabawy na plenerze. Polskie dzieci i młodzież przygotowały program artystyczny do Dnia Wojska Polskiego i akcji „Płomień braterstwa”.

Pod koniec sierpnia delegacja członków Polskiego Kulturalno-Oświatowego Towarzystwa „Odrodzenie” w Berdiańsku w ramach realizacji projektu Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie „Opieka i objazd miejsc Pamięci Narodowej w Rumunii” wzięli udział w Dniach Polskich w Suczawie. To przedsięwzięcie odbywa się od ponad dwudziestu lat i łączące sympozjum na temat szeroko pojętych relacji polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków oraz imprezy kulturalne.

Na początku września w Czytaniu Narodowym – 2019 wzięli udział nie tylko miejscowi Polacy a wszyscy chętni, a także goście z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. W tym roku członkowie Polskiego Kulturalno-Oświatowego Towarzystwa „Odrodzenie” wybrali do czytania tekst artysty z Drohobycza Brunona Schulza „Mój ojciec wstępuje do strażaków”. Utwór polskiego pisarza był odczytany w pięciu językach: polskim, tureckim, francuskim, niemieckim i ukraińskim.

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

9 września odbył się Panel „Ukraina – Polska – Turcja: o czym warto pamiętać”, w którym wzięli udział gości z Polski i Turcji. Wydarzeniem kluczowym naukowego spotkania było podpisanie porozumienia o powołaniu „Ukrańsko-Polsko-Tureckiego Centrum Informacyjno-Kulturalnego”, którego podstawowym celem jest stworzenie odpowiednich warunków dla osób zainteresowanych w nawiązaniu i rozwoju ukraińsko-polsko-tureckich kontaktów i współpracy trzechstronnej oraz rozpowszechnienie informacji i popularyzacja wiedzy o Polsce i Turcji, ich tradycjach, kulturze, i kontaktach historycznych.

W dniach 9–11 września w Berdiańsku na Ukrainie odbyła się II Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Współczesne metody nauczania języka polskiego", której organizatorami są Fundacja Slawistyczna oraz Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Przedsięwzięcie wspierała Katedra Polonistyki Narodowego Uniwersytetu im. T. Szewczenki w Kijowie, Międzynarodowa Szkoła Ukrainistyki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Polskie Kulturalno-Oświatowe Towarzystwo „Odrodzenie” w Berdiańsku, Centrum Języka i Kultury Polskiej Berdiańskiego Uniwersytetu Zarządzania i Biznesu oraz Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”.

W dniach 13 – 24 września dwunastoosobowa grupa berdiańskiej młodzieży wzięła udział w międzynarodowym projekcie „Trzy razy B: Bielsko-Biała – Berdiańśk, z piosenką na rowerach”. To już drugi projekt realizowany przez Towarzystwo Przyjaciół Bielska-Białej i Podbeskidzia pod kierownictwem Grażyny Staniszewskiej. Dwa lata temu nasza młodzież już miała możliwość zwiedzania tego pięknego miasta bliźniaczego Berdiańska, położonego na Podbeskidziu.

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

11 października w Polonijne Koło Lekarzy w Berdiańsku włączyło się do akcji Dni Spirometrii – 2019, które odbywały się w dniach 7 - 12 października i są częścią europejskiej kampanii HEALTHY LUNGS FOR LIFE. Badania spirometryczne były współfinansowane przez Fundację Pomoc Polakom na Wschodzie w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą.

Jest to inicjatywa European Respiratory Society (ERS) i European Lung Foundation (ELF), koordynowana w Polsce przez Polską Federację Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POCHP. Naszym celem jest zwrócenie uwagi Polaków na problemy zdrowia oddechowego.

29 października w Centrum języka i Kultury Polskiej i Domu Polskim w Berdiańsku z roboczą wizytą był u nas Ambasador RP w Kijowie Bartosz Cichocki. Odwiedziny przedstawiciela Polski w przeddzień mały wymiar symboliczny. Był to swoisty fakt uznania, że polskość nie kończy się za Dnieprem, a Polacy na całym świecie tworzą jedną wspólnotę, którą pomimo pochodzenia łączy pamięć historyczno-kulturowa i wartości fundamentalne: barwy biało-czerwone i biały orzeł.

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

7 – 11 listopada pod patronatem Konsulatu Generalnego RP w Charkowie i Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk odbyły się Dni Nauki Polskiej w Berdiańsku. Spotkania naukowe zainaugurowało posiedzenie plenarne Konferencji Naukowo-Praktycznej pod tytułem „Polacy na Wschodzie: rola jednostki w procesie historycznym”. To spotkanie naukowców z Polski i Ukrainy było logiczną kontynuacją badań i analiz problemów poruszanych podczas wrześniowego Panelu Naukowego „Zachować polskość na Wschodzie: wyzwania współczesności”, który odbył się pod patronatem Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą. Także odbył się III Panel Naukowo-Dydaktyczny: „Współczesne metody nauczania języka polskiego jako obcego” oraz warsztaty metodyczne dla nauczycieli z całej Ukrainy i Polski.

9 listopada Polacy Berdiańska wspólnie z uczestnikami Dni Nauki Polskiej w Berdiańsku zorganizowali obchody największego państwowego i narodowego święta –Dzień Niepodległości Polski. Uroczystości odbyły się w ramach projektu „DLA NIEPODLEGŁOŚCI”, współfinansowanego przez Fundację Wolność i Demokracja z funduszy polonijnych Senatu Rzeczypospolitej.

- Wiem, że działalność Towarzystwa Polaków w Berdiańsku jest obserwowana w Polsce…

Rok 2019 był wyjątkowym dla „Odrodzenia”

- Tak. Osiągnięcia naszej organizacji polonijnej są znane w Polsce i całym świecie. Jest to możliwe dzięki zespołowi osób, których łączy wspólny cel – odrodzenie i krzewienie szeroko rozumianej polskości.

W tym roku członkowie naszego Towarzystwa zostali wyróżnieni. Teresa Krasnokucka, dyrektor Domu Polskiego, odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, Olga Popowa i Jerzy Sopin wyróżnieni odznaką honorowa „Zasłużony dla kultury polskiej”. Moja skromna osoba została wyróżniona brązowym medalem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP „Zasłużony kulturze Gloria Artis” oraz dyplom Komitetu Językoznawstwa PAN za wybitne osiągnięcia naukowe w zakresie językoznawstwa w kategorii prac zespołowych otrzymała książka pt.: Świadectwo zanikającego dziedzictwa. Mowa polska na Bukowinie: Rumunia-Ukraina wydana w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w 2018 roku. Autorami tej pracy są: prof. Helena Krasowska, dr Magdalena Pokrzyńska, prof. Lech Aleksy Suchomłynow.

Chcę podkreślić, że nasze sukcesy są możliwe dzięki stałej współpracy z Konsulatem Generalnym RP w Charkowie, Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie, Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”, Fundacją Wolność i Demokracja i wielu innymi naszymi partnerami w Kraju i Ukrainie.

- Moje gratulacje! Do następnego spotkania.

Mikołaj Bondarew