IX Azowskie Dni Nauki Polskiej – dialog kultur w czasie próby

14 pażdziernika 2025, 21:17

IX Azowskie Dni Nauki Polskiej – dialog kultur w czasie próby

IX Azowskie Dni Nauki Polskiej oraz Międzynarodowy Panel Naukowy „Ukraińsko-Polska Sesja Filologiczna” odbyły się w dniach 9–10 października 2025 roku w Domu Polonii w Warszawie i na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Wydarzenie zorganizowano pod patronatem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i Instytutu Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej UW. Sesja miała charakter interdyscyplinarny i była poświęcona tematowi „Percepcje tekstu kultury: między dekonstrukcją a interpretacją”.

Spotkanie stało się przestrzenią refleksji nad współczesnymi metodami analizy tekstów kultury – literatury, filmu, sztuki, mediów i języka – w kontekście napięcia między dekonstrukcją a interpretacją.

W wydarzeniu uczestniczyło ponad 30 prelegentów reprezentujących uczelnie z Polski i Ukrainy, m.in. Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Jagielloński, Politechnikę Warszawską, Uniwersytet Lwowski, Kijowski Uniwersytet im. Borysa Hrynczenki, Berdiański Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny, Uniwersytet Charkowski oraz Sumski Uniwersytet Państwowy.

W ramach programu odbyło się pięć paneli tematycznych. Łącznie zaprezentowano ponad 25 referatów naukowych oraz dwa wystąpienia wprowadzające. W drugim dniu obrad swoje projekty badawcze przedstawiły również młode badaczki, uczestniczące w sekcji prezentacji doktorantek i magistrantek.

Zakres wystąpień obejmował szerokie spektrum problematyki humanistycznej: od analiz językoznawczych i literaturoznawczych po refleksje kulturoznawcze i socjologiczne. Badacze omawiali m.in. wojnę jako kategorię analityczną, pamięć zbiorową i tożsamość narodową, dekonstrukcję mitów postkolonialnych, a także estetyczne i biograficzne aspekty interpretacji tekstu kultury.

IX Azowskie Dni Nauki Polskiej – dialog kultur w czasie próby

Wiele referatów miało wymiar porównawczy, zestawiając doświadczenia polskie i ukraińskie w badaniach nad literaturą i językiem. Naukowcy wielokrotnie podkreślali, że dialog międzykulturowy, mimo trwającej wojny, stał się jednym z filarów współpracy akademickiej.

Panel postkolonialny

Szczególne zainteresowanie wzbudził panel dyskusyjny „Współczesne ukraińskie studia postkolonialne: dekonstrukcja mitów i interpretacja tekstów kultury”, który odbył się 10 października 2025 roku w Instytucie Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.

Spotkanie moderował dr hab. Olexiy Sukhomlynov z Towarzystwa „Odrodzenie” w Berdiańsku i Uniwersytetu Warszawskiego, a w roli prelegentek wystąpiły prof. dr hab. Olena Bondareva (Kijowski Uniwersytet im. Borysa Hrinczenki) oraz dr, doc. Nataliia Hirna (Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny im. Danyła Halickiego).

Panel ukazał, w jaki sposób ukraińskie studia postkolonialne służą dekonstrukcji rosyjskocentrycznego paradygmatu badań. Uczestniczki podkreślały znaczenie kontekstu historycznego i społecznego, który umożliwia interpretację dzieł w relacji do realiów epoki, systemów wartości i norm kulturowych. Dyskusja pokazała również, że współczesne studia postkolonialne angażują badaczy niezwiązanych z dawnymi strukturami kolonialnymi, co poszerza perspektywę interpretacyjną.

Współpraca, pamięć, solidarność

Uczestnicy konferencji reprezentowali różne pokolenia naukowców – od profesorów z wieloletnim dorobkiem po młodych adeptów nauki. W dyskusji końcowej zaakcentowano potrzebę kontynuowania współpracy polsko-ukraińskiej w zakresie badań nad kulturą i językiem, a także rozwijania wspólnych metod interpretacyjnych w duchu humanistyki dialogu.

Podkreślono, że Azowskie Dni Nauki Polskiej to nie tylko cykliczne spotkanie naukowe, lecz przede wszystkim platforma dialogu kultur – przestrzeń wymiany doświadczeń i refleksji nad tym, jak teksty kultury dokumentują, interpretują i współtworzą tożsamość społeczną. W kontekście wojny wydarzenie nabrało szczególnego znaczenia, stając się symbolem oporu wobec destrukcji i afirmacji wspólnoty.

Inicjatywa, przeniesiona z okupowanych terytoriów do bezpiecznej przestrzeni Polski, pozostała żywym świadectwem solidarności intelektualnej, kulturowej i historycznej. Spotkania te stały się formą pamięci o okupowanym Berdiańsku oraz hołdem dla obrońców Mariupola i wszystkich, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia ojczyzny.

Realizacja Azowskich Dni Nauki Polskiej była możliwa dzięki współpracy z polskimi i ukraińskimi uczelniami, organizacjami pozarządowymi i środowiskami polonijnymi. Szczególne wsparcie zapewniły Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” oraz Senat Rzeczypospolitej Polskiej, od lat finansujący projekty edukacyjne i kulturalne dla Polonii i Polaków za granicą. Od 2024 roku współorganizatorem i partnerem strategicznym wydarzenia jest Instytut Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.

Tradycja Dni Nauki Polskiej to nie tylko cykl konferencji, ale również tworzenie trwałych więzi między ludźmi i narodami. To wspólne poszukiwanie odpowiedzi na pytania współczesności, refleksja nad kulturą w czasach kryzysu i budowanie mostów między Polską a Ukrainą – mostów, które przetrwają wszelkie granice i burze historii.