Polskość w XXI wieku: wyzwania i nowe oblicza 20 lipca 2024, 20:10
Raport "Polskość w XXI wieku. Rodzaje identyfikacji narodowej, ich podłoże i konsekwencje", opracowany przez Laboratorium Poznania Politycznego Instytutu Psychologii PAN, stawia przed nami ważne pytania o współczesną tożsamość narodową i patriotyzm. Badania pokazują, że w dobie globalizacji i migracji tradycyjne wyznaczniki polskości, takie jak urodzenie w kraju czy wyznanie katolickie, tracą na znaczeniu. Coraz ważniejsze stają się znajomość języka polskiego i poczucie przynależności do wspólnoty.
Jednocześnie obserwujemy zróżnicowane postawy wobec polskości. 40% badanych to osoby silnie przywiązane do kraju, chętnie angażujące się w jego życie. Pozostałym 60% brakuje głębszego zaangażowania, a część z nich odczuwa wręcz dystans do polskości.
Raport zwraca uwagę na znaczenie historii w kształtowaniu tożsamości narodowej. Choć 86% ankietowanych uznaje historię za ważną lub bardzo ważną, tylko 45% deklaruje duże lub bardzo duże zainteresowanie nią. Szczególnie niskie jest ono wśród najmłodszych. Badacze wskazują na zmaskulinizowany obraz historii w przekazie medialnym, co może zniechęcać kobiety do zgłębiania tej dziedziny.
Ciekawym wynikiem jest przekonanie o wyjątkowości polskich cierpień w historii. 43% badanych uważa, że Polacy ucierpieli więcej niż inne narody. Może to wpływać na poczucie tożsamości i podatność na teorie spiskowe.
Wnioski z raportu pokazują, że patriotyzm w XXI wieku jest pojęciem złożonym i wielowymiarowym. Wymaga otwartej dyskusji i wypracowania nowych form budowania tożsamości narodowej, opartej na wzajemnym szacunku, tolerancji i zaangażowaniu w budowanie wspólnej przyszłości.
Kluczowe kwestie poruszone w raporcie:
- Zmiana postrzegania polskości: język i poczucie przynależności ważniejsze od urodzenia i wyznania.
- Zróżnicowane postawy wobec polskości: od silnego przywiązania do dystansu i obojętności.
- Ważność historii, ale niskie zainteresowanie nią, szczególnie wśród młodych osób.
- Zmaskulinizowany obraz historii w mediach może zniechęcać kobiety do jej zgłębiania.
- Przekonanie o wyjątkowości polskich cierpień i jego wpływ na tożsamość narodową.
- Potrzeba wypracowania nowych form budowania tożsamości narodowej w oparciu o wzajemny szacunek, tolerancję i zaangażowanie.
Co dalej?
Raport "Polskość w XXI wieku" to ważny punkt wyjścia do dalszych badań i dyskusji nad przyszłością tożsamości narodowej w Polsce. Ważne jest, abyśmy kontynuowali dialog o tym, co to znaczy być Polakiem/Polką w XXI wieku i jak budować wspólnotę opartą na wzajemnym szacunku i tolerancji.
Należy również zastanowić się nad sposobami zwiększenia zainteresowania historią, szczególnie wśród młodszych osób. Ważne jest, aby przekaz historyczny był zróżnicowany i uwzględniał różne perspektywy, także te kobiece.
Polskość w XXI wieku to nieustanny proces redefinicji i kształtowania. Wyzwania, przed którymi stoimy, wymagają otwartej debaty i zaangażowania wszystkich Polek i Polaków.
Na podstawie materiałów: https://dorzeczy.pl