Panel dyskusyjny „Współczesne ukraińskie studia postkolonialne: dekonstrukcja mitów i interpretacja tekstów kultury” odbędzie się 10 października 2025 roku w godzinach 11:30–12:00 w Instytucie Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, przy ul. Dobrej 55, sala 1.261.

Wprowadzenie i moderowanie panelu poprowadzi prof. dr hab. Lech Suchomłynow z PKOT „Odrodzenie” w Berdiańsku i Uniwersytetu Warszawskiego. Prelegentkami będą:

• prof. dr hab. Olena Bondareva – Kijowski Uniwersytet im. Borysa Hrinchenki w Kijowie,
• doc., dr Nataliia Hirna – Lwowski Narodowy Uniwersytet Medyczny im. Daniela Halickiego.

Panel pokaże, jak postkolonializm w literaturoznawstwie ukraińskim może służyć dekonstrukcji eurocentrycznego, rosyjskocentrycznego i kolonialnego paradygmatu badań, umożliwiając bardziej kompleksowe i wielowymiarowe spojrzenie na historię literatury oraz procesy kulturowe.

Tegoroczna edycja Azowskich Dni Nauki Polskiej, organizowana pod hasłem „Percepcje tekstu kultury: między dekonstrukcją a interpretacją”, to wydarzenie o wyraźnie interdyscyplinarnym charakterze. Zgromadzeni badacze z Polski i Ukrainy skoncentrują się na roli tekstów kultury, od literatury, przez sztukę, po dyskurs medialny w kontekście dynamicznych przemian społeczno-politycznych.

Pięć kluczowych perspektyw badawczych

• dualizm odbioru tekstu kultury – między krytycznym demontażem znaczeń a ich odtwarzaniem i aktualizacją;
• kontekstualność – sens dzieła konstytuuje się w relacji z historią, społeczeństwem i językiem, a nie wyłącznie z intencją autora;
• uwarunkowanie ideologiczne – każda interpretacja jest osadzona w ramach politycznych i ideologicznych;
• interdyskursywność – tekst zawsze uczestniczy w wielu narracjach równocześnie;
• performatywność interpretacji – każdy akt lektury współtworzy nowy tekst kultury.

poberz program

Polskie Kulturalno-Oświatowe Towarzystwo „Odrodzenie” w Berdiańsku, Instytut Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” mają zaszczyt zaprosić do udziału w międzynarodowej sesji naukowej poświęconej interpretacji tekstów literacko-kulturowych. Wydarzenie gromadzi wybitnych badaczy z Polski i Ukrainy, którzy podejmują zagadnienia hermeneutyki, dekonstrukcji, studiów postkolonialnych oraz analizy tekstów literackich, kulturowych i publicystycznych.

Sesja obejmuje prezentacje dotyczące historii pojęcia interpretacji, współczesnych koncepcji analizy tekstu oraz refleksji nad wojną, traumą i doświadczeniami migracyjnymi w literaturze i kulturze. W programie znajdują się referaty poświęcone literaturze współczesnej, pamiętnikom, tekstem publicystycznym, językowym markerom oraz praktykom translacji i interpretacji kulturowej.

Integralną częścią wydarzenia są dyskusje panelowe, które pozwalają uczestnikom wymieniać się doświadczeniami, analizować różne perspektywy interpretacyjne i wspólnie badać wpływ współczesnych procesów społecznych i historycznych na kulturę i literaturę. Sesja ma charakter interdyscyplinarny i jest otwarta dla naukowców, studentów oraz wszystkich zainteresowanych tematyką literatury, kultury i studiów międzykulturowych.

poberz program

Spotkanie Donalda Trumpa z Władimirem Putinem miało być chwilą dyplomatycznego pragmatyzmu. W rzeczywistości stało się obrazem słabości, a dla wielu – upokorzenia Ameryki. Trump, zamiast wystąpić w roli przywódcy świata demokratycznego, który z mocą staje w obronie wartości Zachodu, zdecydował się na rolę politycznego petenta. Jego słowa i gesty, odbierane jako serwilizm wobec Kremla, odbiły się echem w mediach i opinii publicznej – od Waszyngtonu po Kijów.

Tymczasem u boku Putina nie stanęła wizja równoprawnego partnerstwa, lecz cienista figura autokraty, który od lat prowadzi brutalną wojnę z wolnością, prawdą i samą ideą demokracji. Spotkanie to uświadomiło światu, że dawne filary globalnego porządku mogą chwiać się pod naporem własnej słabości i krótkowzroczności.

A jednak w tym pejzażu upadku i kompromitacji wyraźniej jeszcze rysuje się kontrast – Ukraina, której walka o życie i wolność jest dziś probierzem wartości całej cywilizacji Zachodu. To ona przypomina światu, czym jest niezłomność i jaka jest cena prawdziwej godności.

15 sierpnia w Polsce obchodzimy szczególnie ważne święto – Dzień Wojska Polskiego. Ta data upamiętnia zwycięstwo polskich sił zbrojnych nad Armią Czerwoną w bitwie warszawskiej w 1920 roku. To zwycięstwo było jednym z najważniejszych momentów w historii XX wieku, które zmieniło bieg wydarzeń w Europie Środkowo-Wschodniej i powstrzymało ekspansję bolszewickiej Rosji na Zachód.

Bitwa Warszawska, zwana także Bitwą nad Wisłą, była kulminacją wojny polsko-bolszewickiej. W obliczu zdecydowanej przewagi liczebnej przeciwnika, polskie wojska pod dowództwem marszałka Józefa Piłsudskiego przeprowadziły odważny manewr, który zaskoczył bolszewików i doprowadził do ich klęski. To zwycięstwo przywróciło Polsce niepodległość, utraconą w wyniku rozbiorów, i umocniło jej pozycję na mapie Europy.

W zwycięstwie nad bolszewikami istotny udział miały także ukraińskie formacje wojskowe. Ukraińscy nacjonaliści, walczący o niepodległość swojej ojczyzny, widzieli w Polsce potencjalnego sojusznika w walce z wspólnym wrogiem – bolszewikami. Dlatego jednostki Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej (UNR), w tym słynne kineny (oddziały lekkiej kawalerii), walczyły po stronie polskich sił zbrojnych. Kineny, znane ze swojej mobilności i umiejętności partyzanckich, odegrały znaczącą rolę w niektórych etapach bitwy.

Berdiańskie Dni Nauki Polskiej, znane obecnie jako Azowskie Dni Nauki Polskiej, to wyjątkowa inicjatywa naukowo-kulturalna Polskiego Towarzystwa „Odrodzenie”, od lat integrująca środowiska akademickie, nauczycielskie oraz przedstawicieli społeczności polskiej i ukraińskiej w różnych krajach. Jej początki sięgają 2006 roku, kiedy w Berdiańsku po raz pierwszy odbyło się spotkanie naukowców, glottodydaktyków i działaczy społecznych z Polski i Ukrainy, organizowane pod patronatem Konsulatu Generalnego RP w Charkowie i dofinansowane ze środków polonijnych Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Od samego początku wydarzenie miało charakter interdyscyplinarny i dialogiczny, łącząc refleksję nad przeszłością i teraźniejszością, promując badania w dziedzinach humanistyki, nauk społecznych, kulturoznawstwa, historii i edukacji. Szczególne miejsce w programie zajmują zagadnienia związane z polsko-ukraińskim pograniczem kulturowym, pamięcią zbiorową, tożsamością narodową i lokalną, migracjami oraz nauczaniem języka i kultury polskiej za granicą.

Po pełnoskalowej inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w lutym 2022 roku rosyjski reżim polityczny aktywnie wdrożył system masowych represji wobec ludności cywilnej, którego celem jest identyfikacja i neutralizacja osób uznanych za „nielojalne” wobec władzy okupacyjnej. Kluczowym elementem tej strategii stały się obozy filtracyjne — nielegalne miejsca przymusowego przetrzymywania ludzi, funkcjonujące nie tylko na tymczasowo okupowanych terenach Ukrainy, ale także na terytorium samej Rosji i Republiki Białorusi. Zarówno pod względem struktury, jak i funkcji, obozy te wykazują podobieństwa do nazistowskich obozów koncentracyjnych oraz represyjnego systemu sowieckiego Gułagu.

System filtracji, pozbawiony jakiejkolwiek podstawy prawnej, rażąco narusza normy międzynarodowego prawa humanitarnego — w tym Konwencje genewskie, Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz przepisy zakazujące masowych deportacji. W praktyce realizuje on model państwowego terroru — wieloetapową technologię kontroli, represji i fizycznej eliminacji „niepożądanej” ludności. Utworzenie tego systemu było możliwe dzięki decyzjom politycznym na najwyższym szczeblu — zarówno w Moskwie, jak i w Mińsku, co świadczy o współudziale Białorusi w przestępczej polityce Rosji.