Na zaproszenie Towarzystwa Przyjaciół Bielska-Białej i Podbeskidzia w Polsce, w dniach 8 – 18 października, gościła grupa młodzieży z ukraińskiego Berdiańska, będącego miastem partnerskim Bielska-Białej. Współorganizatorem pobytu w Polsce było Polskie Kulturalno-Oświatowe Towarzystwo „Odrodzenie” w Berdiańsku.

Bielsko-Białą i Berdiańsk od ponad 17-tu lat oficjalnie łączą stosunki partnerskie. Porozumienie o współpracy pomiędzy miastami zostało zawarte 17 września 2000 roku w ukraińskim mieście nad morzem Azowskim. Natomiast nieformalnie, na poziomie kontaktów osobistym, dzięki kołom pedagogicznym, współpraca rozpoczęła się zdecydowanie wcześniej.

Lekarze polskiego pochodzenia w Berdiańsku byli pierwszymi na przestrzeni postradzieckiej, którzy powołali do życia organizację zawodową, której celem jest udzielenie pomocy lekarskiej osobom potrzebującym, które w warunkach permanentnego kryzysu gospodarczego na Ukrainie, jak również w systemie ochrony zdrowia nie mogą pozwolić sobie w pełni korzystać z świadczeń państwowych i prywatnych zakładów medycznych. Pomimo to PKL w Berdiańsku sprzyja nawiązywaniu kontaktów i stałej współpracy z Polonią medyczną w Ukrainie i świecie w celu wymiany doświadczeń i doskonalenia zawodowego, współdziała z Okręgową Izbą Lekarską w Berdiańsku, w sprawach dotyczących udzielenia pomocy medycznej. Właśnie Polonijne Koło Lekarzy w Berdiańsku inicjowało założenie katolickiej organizacji charytatywnej Caritas-Spes. Jużw w roku 1998 przy kapliczce powstał tak zwany gabinet pomocy lekarskiej, prowadzony przez PKL. Później został opracowany projekt opieki nad chorymi i zaopatrzenia w leki gabinetu bezpłatnej pomocy lekarskiej, koordynatorem projektu do dziś jest prezes Koła Olga Bondarewa. W tym samym roku zostają nawiązane kontakty z Izbą Lekarską w Rzeszowie i „pierwsza jaskółka” przyjeżdża na krótki, lecz intensywny staż medyczny do Rzeszowskiego Szpitala Wojewódzkiego. W tej chwili staże i praktyki odbywają się regularnie. Na szczególną uwagę zasługuje współpraca z Wielkopolską Okręgową Izbą Lekarską, Domem Polonii w Poznaniu i Caritasem Diecezji Poznańskiej i Lubelskiej.

17 września każdego roku Berdiańsk obchodzi swoje święto – Dziań Miasta. Dla Polaków jest to data żałobna, przypominająca o podstępnej inwazji radzieckiej.

Właśnie w tyn dniu Berdiańsk został zwolniony od okupantów faszystowskich. Będąc mieszkańcami tego miasteczka nad morzem Azowskim Stowarzyszenie „Odrodzenie” włączyło się w obchody. Tradycyjnie władze lokalne inicjują prezentację kultur narodów zamieszkujących te tereny. Pomimo wystawy polskich książek, demonstracji strojów ludowych i występów zespołów polonijnych Polacy zorganizują poczęstunek. Dlatego specjalnie z Polski zostały przywiezione oscypki, polski śledź i kabanoy. Miejscowe Polki mają upiec pączki i uwarzyć grzaniec według tradycji galicyjskich.

Zakończyliśmy Naradę w Berdiańsku. Pragnę wszystkim Państwu bardzo serdecznie podziękować za udział i zaangażowanie. Kwestie nauczania języka polskiego stają się dla nas coraz większą potrzebą i priorytetem w naszych działaniach. Cieszę się, że razem z Państwem udało się poruszyć wiele spraw i tematów, które są Wam szczególnie bliskie w bieżącej pracy społecznej na rzecz krzewienia polskiej kultury i tradycji, promowaniu języka ojczystego i Polski.

Dziękuję wszystkim, którzy pomimo trudności logistycznych przyjechali do Berdiańska. Szczególne podziękowania kieruję do Pań i Panów Prezesów, którzy oddelegowali swoich przedstawicieli na tegoroczną Naradę. Także pragnę bardzo serdecznie podziękować panu Profesorowi Lechowi Suchomłynowowi i wszystkich członkom Stowarzyszenia „Odrodzenie” w Berdiańsku za gościnę i ogromną pomoc w zorganizowaniu Narady. Kwestia wyboru miejsca i tematyki przyszłej Narady w roku następnym pozostaje otwarta.

Polskie Kulturalno-Oświatowe Towarzystwo „Odrodzenie” w Berdiańsku realizuje projekt „Być Polakiem na Wschodzie”. Projekt ten był finansowany przez Konsulat Generalny RP w Charkowie. Celem tego projektu jest: dokumentowanie śladów polskości; wieloaspektowe badania nad Polakami na Ukrainie (kulturoznawcze, historyczne, antropologiczne, lingwistyczne); promocja Polski i Polskości; konsolidacja osób pochodzenia polskiego; aktywizacja ruch polskiego; przedstawienie kultury polskiej na tle innych kultur; rozpowszechnienie wiedzy o polskiej diasporze; popularyzacja wiedzy o Polakach za granicą i ich współczesnym życiu.

Pomimo rozmytej tożsamości narodowej Polacy posiadają świadomość swego pochodzenia. Dlatego oprócz ściśle naukowych celów organizatorzy zaplanowali realizację szeregu przedsięwzięć o charakterze kulturalno-oświatowym. Realizatorami tego projektu są: prof. Lech Aleksy Suchomlynow (kierownik), wykonawcy prof. Helena Krasowska, Mikołaj Bondarew i Olga Popowa.

W dniach 8-10 września 2017 roku w Berdiańsku odbyła się II Narada organizacji polonijnych Charkowskiego okręgu konsularnego. Narada zorganizowana została przez Konsulat Generalny RP w Charkowie przy współpracy z Polskim Kulturalno-Oświatowym Towarzystwem „Odrodzenie” w Berdiańsku

Warto przypomnieć, że obszar kompetencji Konsulatu Generalnego RP w Charkowie obejmuje swym zasięgiem 7 obwodów (charkowski, dniepropietrowski, doniecki, ługański, połtawski, sumski i zaporoski), co stanowi niemal jedną trzecią terytorium Ukrainy. Ogółem liczba Polaków w roku 2000 w ChOk wynosiła 14,582 osoby, a więc więcej, niż w niektórych polskich miestach: Działdowo, Czarnków czy Chełmno. Jak świadczą dane, udostępnione przez Konsulat Generany RP w Charkowie, obecnie w obwodzie funkcjonuje 29 organizacji poloninych.